ایجاد حلقه در بچ اسکریپت

در زبان های نویسی، ایجاد حلقه (Loop) به برنامه نویس اجازه میدهد ساختاری ایجاد کند که در آن، تا زمانیکه شرایط مشخص شده فراهم نشد دستورالعمل های نوشته شده پشت سر هم اجرا شوند. همین موضوع در بچ اسکریپت هم صادق است شما میتوانید در بچ اسکریپت با استفاده از دستور for یک Loop ایجاد کنید و در آن مشخص کنید تا زمانیکه اتفاق تعیین شده رخ نداد دستورالعمل های درون حلقه به کار خود ادامه دهند. برای ایجاد حلقه در بچ اسکریپت همراه با نووا بلاگ باشید.

پیشنهادی: اگر به یاد گیری زبان برنامه نویسی Batch Script علاقه دارید حتما به صفحه آموزش بچ اسکریپت سر بزنید.

دستور FOR چگونه کار میکند؟

for {%variable|%%variable} in (set) do command [ CommandLineOptions]

در بالا ساختار کلی دستور for را مشاهده میکنید برای درک بهتر نحوه کارکرد دستور for ابتدا باید با بخشهای این دستور آشنا شوید.  بعد از خود دستور for اولین بخش %variable یا %%variable میباشد این بخش یک متغیر (Variable) تک حرفی است که میتواند هر حرفی از حروف الفبای انگلیسی باشد و قبل از این حرف باید از یک یا دو علامت درصد استفاده شود. در صورتی که بخواهید از دستور for در محیط CMD استفاده کنید باید از یک علامت % استفاده کنید اما در صورتی که بخواهید از دستور for در فایل batch استفاده کنید باید از دو علامت %% استفاده کنید.

بعد از مشخص نمودن متغیر، باید در پرانتز set که توسط بخش in مشخص شده است مقدار ها یا فهرست فایلها و یا دستورات مورد نظر خود را بنویسید. این فهرست شامل فایلها یا مقدارهای میباشد که شما میخواهید دستورات مورد نظر خود را روی آنها اعمال کنید.

در جلوی بخش do باید دستور یا دستوراتی که میخواهید روی فهرست مشخص شده در پرانتز set اعمال شوند را مشخص کنید.

پس آنچه که اتفاق میافتد به این صورت است ابتدا مقدارهای مشخص شده در پرانتز SET با متغیر اولیه (%Variable|%%Variable) جایگزین میشوند سپس دستور یا دستورات مشخص شده در جلوی بخش do روی متغیر (%Variable) اعمال میشود. این فرایند برای تک تک فایلهای مشخص شده در پرانتز set انجام میشود و پس از آن کار دستور FOR به پایان میرسد. به مثال زیر توجه کنید:

FOR %A IN (D:\*) DO @ECHO %A

در دستور بالا ابتدا فایلهای مشخص شده در پرانتز SET با متغیر %A جایگزین میشوند سپس بخش DO میگوید دستور @ECHO متغیر %A را به نمایش بگذارد. این فرایند روی یک به یک فایلهای درایو D:\ انجام میشود تا کار دستور FOR به پایان رسد.

در پرانتز SET میتوانید نام یک فایل یا محدوده ای از نامها را با استفاده از علامت * قبل از پسوند فایل مشخص کنید مثلا برای مشخص کردن کلیه فایلهای JPG باید در پرانتز SET کلمه *.JPG را تایپ کنید. مثال های بیشتر:

(*.doc)

(*.doc *.txt *.me)

(jan*.doc jan*.rpt feb*.doc feb*.rpt)

(ar??1991.* ap??1991.*)

استفاده از دستور for برای پردازش روی فایلها

جدا از اینکه میتوانید نام فایلها و پوشه ها را به صورت مستقیم در پرانتز Set قرار دهید میتوانید از متغیر ها نیز در این پرانتز استفاده کنید. برای مثال:

FOR %B IN (%USERPROFILE%\*) DO @ECHO %B

در دستور بالا گفته شده تمام فایلهای موجود در پوشه %USERPROFILE% یک به یک در متغیر %I قرار گیرند سپس با دستور @ECHO %I  این فایلها به نمایش گذاشته میشوند. این فرایند روی همه فایلهای موجود در پوشه %USERPROFILE% انجام میشود تا کار دستور FOR به پایان رسد. به مثال بعدی توجه کنید:

FOR %C IN (%HOMEPATH%\DESKTOP\*.JPG) DO COPY %C F:\SHIFT\

نکته: علامت ستاره * مشخص میکند کلیه فایلهای یک پوشه توسط دستور For مورد پردازش قرار گیرند.

در دستور بالا گفته شده تمام فایلها با پسوند .JPG را از پوشه Desktop به آدرس F:\SHIFT\ کپی کند.

اگر بخواهم فرایند بالا را به زبان ساده بیان کنم: ابتدا دستور FOR یک Variable با نام %I درست میکند که محتوای آن در پرانتز SET مشخص شده است. این محتوا شامل فایلهای JPG در آدرس %HOMEPATH%\DESKTOP میباشند. سپس با DO میگوید دستور Copy داده های دریافت شده از Variable یا متغیر %I را به آدرس F:\SHIFT\ کپی کند.

همانطور که میتوانید یک دستور if را در یک دستور دیگر IF قرار دهید همین عمل را هم میتوانید با دستور FOR انجام دهید یعنی مثلا یک دستور FOR تایپ کنید سپس یک دستور IF در آن قرار دهید. برای مثال:

@ECHO OFF
 TITLE IF IN FOR COMMAND
 COLOR 0A
 CD /
 MODE CON COLS=80 LINES=25
 ECHO FIND AUTORUN VIRUS AND REMOVE FROM HARD DRIVE
 FOR /D %%A IN (C: D: E: F: G: H: I: J: K: L: M: N: O: P: Q: R: S: T: U: V: W: X: Y: Z:) DO (
     IF /I EXIST %%A\AUTORUN.INF DEL /Q %%A\AUTORUN.INF && @ECHO VIRUS SUCCESSFULLY REMOVED FROM %%A
 )
 PAUSE

در اسکریپت بالا ابتدا با دستور FOR یک به یک درایو های کامپیوتر بررسی شده و با دستور IF گفته شده اگر فایل AUTORUN.INF در این درایو ها وجود داشت آنرا حذف کند.

استفاده از دستور FOR برای دایرکتوری ها

حال اگر بخواهید از دستور FOR برای پردازش پوشه ها استفاده کنید باید از پارامتر /D بعد از دستور For استفاده کنید. به مثال زیر توجه کنید:

FOR /D %I IN (%USERPROFILE%\*) DO @ECHO %I

دستور بالا کلیه پوشه های موجود در آدرس %USERPROFILE% را توسط دستور ECHO به نمایش میگذارد. اگر پارامتر /D را از اول دستور حذف کنید بجای پوشه ها، فایلهای موجود در دایرکتوری %USERPROFILE% به نمایش گذاشته میشوند. این بدان معناست که پارامتر /D مشخص میکند دستور FOR فقط با دایرکتوری ها سرو کار دارد.

@ECHO OFF
 TITLE FOR DIRECTORY
 COLOR 0A
 MODE CON COLS=80 LINES=25
 FOR /D %%A IN (%HOMEPATH%\DESKTOP %HOMEPATH%\DOCUMENTS %HOMEPATH%\VIDEOS) DO (
 DIR /A /S %%A >>%HOMEPATH%\DESKTOP\LISTOFFILES.TXT
 )
 PAUSE

استفاده از دستور FOR برای Root Directory

شما میتوانید از دستور FOR برای Root Directory ها یا همان خود درایو ها مثل درایو D:\ استفاده کنید. برای انجام یک عمل خاص در Root Directory ها باید از پارامتر /R استفاده کنید. برای مثال:

FOR /R D:\ %I IN (.) DO @ECHO %I

نکته: حرف نقطه در بین پرانتز مشخص کننده کلیه پوشه ها ممکن میباشد. اما اگر بخواهید کلیه فایلها را مشخص کنید باید از علامت * استفاده کنید. همچنین برای مشخص نمودن هر دو گزینه باید هر دو علامت را وارد نموده و فقط یک علامت , بین این دو علامت بگذارید. به مثال زیر توجه کنید:

FOR /R D:\ %I IN (.,*) DO @ECHO %I

در دستور بالا گفته شده از مبدا درایو D:\ شروع به  انجام عملیات مشخص شده در جلوی دستور DO شود که در پرانتز حرف نقطه و علامت ستاره گذاشته شده یعنی عملیات مشخص شده هم روی فایلها انجام شود هم روی دایرکتوری ها، این عملیات (@ECHO %I) همان نمایش آدرس فایلها و پوشه های درایو D:\ میباشد.

@ECHO OFF
 TITLE FOR /R ROOT DIRECTORY
 COLOR 0A
 MODE CON LINES=25 COLS=80
 CD /
 ECHO DEFAULT ALL FILE PERMISSION
 FOR /R F:\ %%A IN (.,*) DO (
         ICACLS %%A /Reset /T /Q
 )

در اسکریپت بالا گفته شده مجوز تمام فایلها و پوشه های درایو D:\ را با دستور ICALCS به حالت پیشفرض دربیاورد.

استفاده از دستور FOR برای چرخش بین ارقام

برای چرخش بین اعداد باید از پارامتر /L بعد از دستور for استفاده کنید. فرایند به این صورت است در پرانتز SET باید ابتدا مقدار شروع را مشخص کنید سپس مقدار کاهش یا افزایش را مشخص کنید و در آخر مقدار پایانی را مشخص کنید. به مثال زیر توجه کنید:

FOR /L %G IN (1,1,10) DO @ECHO %G

دستور بالا به ترتیب از عدد 1 تا عدد 10 را پشت سر هم با دستور ECHO نمایش میدهد.

همچنین میتوانید شمارش را به صورت معکوس انجام دهید. به مثال زیر توجه کنید:

FOR /L %G IN (10,-1,0) DO @ECHO %G

به اسکریپت زیر توجه کنید:

@ECHO OFF
 TITLE FOR /L LOOP NUMBERS
 COLOR 0A
 MODE CON COLS=80 LINES=25
 ECHO PLEASE INSERT START NUMBER
 SET /P NUM1=
 CLS
 ECHO PLEASE INSERT STEP NUMBER (FOR DECREASE NUMBER USE DASH BEFORE NUMBER)
 SET /P NUM2=
 CLS
 ECHO PLEASE INSERT END NUMBER
 SET /P NUM3=
 CLS
 ECHO YOUR START NUMBER WAS %NUM1% AND STEP NUMBER WAS %NUM2% AND END NUMBER WAS %NUM3%
 FOR /L %%A IN (%NUM1%,%NUM2%,%NUM3%) DO (
 @ECHO %%A && TIMEOUT /T 1 >NUL
 )
 PAUSE

نتایج اجرای اسکریپت بالا:

در اسکریپت بالا ابتدا باید عدد شروع را مشخص نمود سپس عدد کاهش یا افزایش را و در آخر هم عدد پایانی را، همانطور که مشاهده میکنید این سه مقدار (Variable) در دستور FOR قرار گرفته است. عملکرد دستور FOR اینگونه است که ابتدا عدد شروع را دریافت میکند سپس عدد میانه را به آن اینقدر اضافه میکند تا به عدد پایانی برسد و پس از رسیدن به عدد پایانی دستور FOR به صورت خودکار متوقف میشود.

استفاده از دستور FOR برای تجزیه و تحلیل فایلهای متنی و دستورات

از ویژگیهای دستور for برای ایجاد حلقه در بچ اسکریپت تجزیه و تحلیل فایلهای متنی و خروجی دستورات است. با استفاده از این ویژگی میتوان یک عمل مشخص را روی خروجی دستورات و یا بخش مشخصی از محتوای فایلهای متنی انجام داد.

مثلا فرض کنید شما از نتایج دستور DIR فقط به نام فایلهای آن نیاز دارید نه باقی اطلاعات آن مثل تاریخ ساخت فایلها و یا حجم فایلها، برای اینکه بتوانید فقط نام فایلها را از دستور DIR استخراج کنید باید دستور DIR را در دستور FOR /F قرار دهید تا بتوانید نتیجه مورد نظر خود را دریافت کنید. و یا اینکه مثلا نیاز به بخش خاصی از یک فایل متنی دارید برای اینکار باید از دستور FOR استفاده کنید و مشخص کنید کدام بخش از محتوای فایل متنی باید نمایش داده شود.

همانطور که گفتم برای تجزیه خروجی دستورات و فایلهای متنی باید از دستور FOR به همراه پارامتر /F استفاده کنید. دستور FOR /F خروجی دستورات را به خطوط مختلف تقسیم میکند سپس هر خط را به صفر تا چند Token تبدیل میکند. جدا کننده پیشفرض Token ها جاهای خالی مثل کاراکتر Space و یا Tab است که شما میتوانید این جدا کننده ها (Delimiters) را با Parsing Keyword خاص خود یعنی Delims به هر حرف یا علامت دیگری تغییر دهید. Parsing Keyword ها در واقع Option های هستند که به شما در تجزیه و تحلیل دقیق تر فایلهای متنی و خروجی دستورات کمک میکنند تا ساده تر به آنچه که از خروجی یک دستور و یا فایل متنی نیاز دارید برسید.

به زبان ساده دستور FOR /F ابتدا خروجی دستورات و یا محتوای فایلهای متنی را در خطوط مختلف تقسیم میکند سپس هر خط را به صفر تا چند بخش مختلف تقسیم میکند که به هر بخش یک Token میگویند. جدا کننده این Token ها را شما میتوانید با Parsing Keyword خاص خود یعنی Delmis مشخص کنید اما به صورت پیشفرض این جدا کننده ها جاهای خالی مثل Space یا Tab میباشند سپس میتوانید عدد Token ها را نیز مشخص کنید. که آنرا هم باید با Parsing Keyword خاص خود یعنی کلمه Tokens مشخص کنید. پس از مشخص نمودن موارد بالا دستور FOR فرایند گفته شده شما را روی بخشی از محتوای فایل متنی یا خروجی دستورات انجام میدهد. در ادامه نحوه نوشتن دستور FOR را مشاهده میکنید:

نحوه نوشتن دستور FOR برای تجزیه فایلهای متنی:

FOR /F ["Parsing Keywords"] {%% | %} variable in (filename set) do command [Command Line Options]

نحوه نوشتن دستور FOR برای تجزیه String ها:

FOR /F ["Parsing Keywords"] {%% | %} variable in ("Literal String") do command [Command Line Options]

نحوه نوشتن دستور FOR برای تجزیه خروجی دستورات:

FOR /F ["Parsing Keywords"] {%% | %} variable in ('command') do command [Command Line Options]

همانطور که در دستورات بالا مشاهده میکنید هیچ فرقی بین سه دستور بالا وجود ندارد تنها تفاوت این دستورات در بخش پرانتز IN میباشد که اگر توجه کرده باشید در مثال اول نام فایل متنی در هیچ علامتی قرار نگرفته اما در مثال دوم نام رشته ها یا Variable ها در بین دو علامت Quotation (“”) قرار گرفته و در مثال سوم هم دستور بین دو علامت Single Quote (”) میباشد.

پس از Token بندی خطوط، Token ها روی Variable های تکرار شونده قرار میگیرند و شما میتوانید هر عملی را که خواستید روی آنها انجام دهید. به صورت پیشفرض پارامتر /F در تمام فایلها از Token خالی خط اول رد میشوند. همچنین پردازشی روی خطوط خالی انجام نمیشود.

در بخش filename set میتوان نام یک یا چند فایل را مشخص نمود. در این بخش ابتدا فایلها یکی یکی خوانده شده سپس روی آنها پردازش انجام میشود. برای تغییر روند پیشفرض تجزیه باید از “Parsing Keyword” ها استفاده کنید.

برای اینکه دستور FOR بتواند روی اسم های چند کلمه ای (نام های که از چند کلمه تشکیل شده اند و بین کلمات Space وجود دارد) پردازش انجام دهد باید از کلمه “usebackq” قبل از “Parsing Keywords” ها استفاده شود. تا بتوان از علامت Quotation Mark برای نامهای که در بین آنها Space وجود دارد استفاده نمود. در صورتی که از کلمه usebackq برای اضافه کردن نام های چند کلمه ای استفاده شود نام فایلهای متنی باید در بین دو علامت Quotation Mark قرار گیر و String ها باید در بین دو علامت Single Quote قرار گیرند و دستورات هم باید در بین دو علامت Back Quote قرار گیرد. به دستورات زیر توجه کنید:

FOR /F ["usebackq Parsing Keywords"] {%% | %} variable in ("filename set") do command [Command Line Options]
 FOR /F ["usebackq Parsing Keywords"] {%% | %} variable in ('Literal String') docommand [Command Line Options]
 FOR /F ["usebackq Parsing Keywords"] {%% | %} variable in (`command`) docommand [Command Line Options]

در جدول زیر فهرستی از Parsing Keyword های که میتوانید از آنها برای ایجاد حلقه در بچ اسکریپت استفاده کنید قابل مشاهده است.

حال بگذارید چند مثال از نحوه تجزیه نمودن فایلهای متنی و خروجی دستورات را با دستور FOR بنویسم تا به سادگی نحوه عملکرد دستور FOR را به همراه پارامتر /F متوجه شوید.

اسکریپت اول: تجزیه فایلهای متنی با دستور FOR

@ECHO OFF
 TITLE PARSING TEXT FILE
 COLOR 0A
 MODE CON COLS=80 LINES=25
 ECHO SHOW RESULT OF PING TO GOOGLE SITE
 PING GOOGLE.COM >PING.TXT
 FOR /F "TOKENS=2 DELIMS=: EOL=R" %%A IN (PING.TXT) DO @ECHO %%A
 DEL /Q PING.TXT
 PAUSE

در اسکریپت بالا ابتدا نتایج دستور PING در یک فایل متنی با نام PING.TXT ذخیره میشود سپس در دستور FOR گفته شده TOKEN دوم هر خط فایل متنی PING.TXT را با دستور @ECHO نمایش بده که جدا کننده TOKEN ها علامت نقل قول : میباشد و با کلمه کلیدی EOL گفته شده هر خط که با کاراکتر R شروع شد نمایش داده نشود.

اسکریپت دوم: تجزیه خروجی دستورات با دستور FOR و استفاده از USEBACKQ

@ECHO OFF
 TITLE PARSING COMMAND OUTPUT
 COLOR 0A
 MODE CON COLS=80 LINES=25
 ECHO SHOW SPECIFIC CONTENT OF PING COMMAND
 FOR /F "USEBACKQ TOKENS=2 DELIMS=: EOL=R" %A IN (`PING GOOGLE.COM`) DO @ECHO %A
 PAUSE 

عملکرد اسکریپت بالا هم دقیقا همانند اسکریپت اول میباشد، تنها تفاوت این دو اسکریپت در این است که در اسکریپت اول ابتدا از نتایج دستور PING یک فایل متنی ساخته میشود و دستور FOR فایل متنی را مورد پردازش قرار میدهد اما در اسکریپت دوم به صورت مستقیم خروجی دستور PING مورد پردازش قرار میگیرد. دیگر تفاوت این اسکریپت با اسکریپت قبل وجود کلمه USEBACKQ در اول PARSING KEYWORD ها بود که در صورت عدم وجود باید بجای کاراکتر BACK QUOTE از کاراکتر SINGLE QUOTE در دور دستور PING استفاده میشد.

اسکریپت سوم: تجزیه خروجی رشته ها و Variable ها

@ECHO OFF
 TITLE FOR PARSING LITERAL STRINGS
 COLOR 0A
 MODE CON COLS=80 LINES=25
 ECHO HOW ARE YOU?
 SET /P ANSWER=
 FOR /F "USEBACKQ TOKENS=1,2" %%A IN ('%ANSWER%') DO (
 IF %%A EQU FINE (ECHO OH ITS GOOD HAVE A NICE DAY) ELSE (ECHO IM HOPE YOU BE FINE)
 )
 PAUSE 

در اسکریپت بالا ابتدا با دستور SET یک Variable ساخته میشود که در دستور FOR این Variable به عنوان یک رشته یا String در پرانتز قرار گرفته است چرا که این رشته در بین دو علامت Single Quote میباشد. همانطور که در جلوی Token مشاهده میکنید اعداد 1,2 نوشته شده که به معنی Token اول و دوم میباشد.

در ادامه با مثال های بیشتری از دستور FOR روبه رو میشوید که خواند این مثال ها خالی از لطف نمیباشد:

FOR /F "USEBACKQ TOKENS=5" %A IN (`DIR /A`) DO @ECHO %A

در دستور بالا گفته شده TOKEN پنجم نتایج دستور DIR را با دستور ECHO نمایش بده. همانطور که گفتم به صورت پیشفرض TOKEN ها با SPACE و TABE جدا میشوند برای تغییر جدا کننده TOKEN ها باید از کلمه Delims استفاده کنید برای مثال:

FOR /F "TOKENS=3 DELIMS=," %A IN ('DIR /A') DO ECHO %A

در دستور بالا گفته شده هر جا که علامت , وجود داشت Token جدید بسازد سپس با دستور @ECHO سومین Token را نمایش دهد.

برای درک بهتر به مثال زیر توجه کنید:

FOR /F "TOKENS=2 DELIMS==" %A IN ('SET') DO @ECHO %A

در دستور بالا با کلمه Delims مشخص شده که جدا کننده Token ها باید علامت مساوی باشد و با کلمه Tokens مشخص شده دومین Token با دستور @ECHO به نمایش درآید.

یکی از ویژگیهای دستور FOR برای تجزیه و تحلیل خروجی دستورات و فایلهای متنی وجود Modifier ها میباشد. شما میتوانید با استفاده از Modifier ها نتایج مطلوب تری را از دستورات FOR دریافت کنید.

همچنین میتوانید از Modifier ها به صورت ترکیبی استفاده کنید:

نکته: توجه کنید در جدول های بالا حرف A یک Variable میباشد و شما باید بجای آن از Variable که خود در دستور FOR مشخص کرده اید استفاده کنید.

برای ایجاد حلقه میتوان از دستور if هم استفاده نمود، برای این منظور یک شرط را مشخص کنید و از دستور goto برای بازگشت به حلقه استفاده کنید.